MEKAN, HAREKET VE ZAMANSALLIK | İfade Etmek

MEKAN, HAREKET VE ZAMANSALLIK

 ‘Mekan, zamanın büzüşmesi, zaman ise mekanın genişlemesidir.’ Henri Bergson

Mekan, hareket ve zamansallık kavramları arasındaki ilişkiyi, fotoğraf ve dansta görüntülenme ve ifadelendirme üzerinden açıklayalım:

           İnsan bedeninin mekanın içinde hareket etmesiyle farklı görüntüler oluşur. Belirli bir zaman içinde hareketini sürdüren insanın daha sonraki hareketlerinde periyodik bir şekilde tekrar gözükebilir. Sınırlı bir alan ve zamanda hareket eden insan, aynı zamanda sınırını ve zamanını kendi yaratır.

 -Yapay zekayla oluşturduğum fotoğraf-

        Örneğin musluktan akan suyun, musluk kapatıldıktan sonraki hareketini düşünürsek; gittikçe azalan bir su akışı görürüz. En son damlaya kadar belli bir boyutta küçülen su damlaları hiç damla akıtmayacak duruma geldiğinde, aslında sınırını belirleyerek hareketini tamamlamış olur. Yer çekiminden dolayı kapladığı maksimum düşey doğrultu, onun mekânını; musluğun kapatılışından itibaren son ana kadar geçen süre, zamanını ifade etmektedir. 

 -Yapay zekayla oluşturduğum fotoğraf-

        Başka bir örnek verecek olursak; bir sanatçının konser verdiği bir alan düşünelim. Yanındaki dans eden dansçıların aynı hareketi yaptığını ve birbirlerine boyut olarak çok benzediğini fark edeceksiniz. Tek kişilik dans performanslarında insan boyutunun çok önemli olmadığını, kişi sayısının arttıkça bu boyutun dikkat çektiğini göreceksiniz. Bu bağlamda sahnede belli bir yer kaplayan dansçılar, hareketlerini sınırlı bir zamanda aynı anda yapmak durumundadır. Sahnede kapladıkları yer dışında aslında her dansçı da kendi kol ve bacak hareketleriyle kendi mekânını yaratmaktadır. Hacimsel olarak sınırlı olsalar da biçimsel olarak sınırlılık değişmektedir.
   

 -Yapay zekayla oluşturduğum fotoğraf-

        Henri Bergson’un da dediği gibi; yarattığımız bu sınırlı alana hareketlerimizi sığdırıyoruz. Ortam aynı olsa da zamansallığın farklılığından dolayı yaptığımız her hareket birleşerek bir dizi yaratıyor. Bu diziye de eylem diyoruz musluktan su damlaması ve dans etmek gibi. Zamanı büyüterek de o sıkışıklığı inceleyebiliyoruz.

Farklı ifadelerle anlattığım "mekan, hareket ve zamansallık" adlı yazımı okuyarak bana eşlik ettiğiniz için teşekkür ederim.

Şevval YILDIRIM